ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ:

ΝΑΙ :

στην Αγγλική: «Sociology: The ancient Greek and the modern political Imaginary»,

στην Γαλλική: «Sociologie: L'imaginaire politique grec ancien et l'imaginaire politique moderne»,

στην Ιταλική: «Sociologia: L’immaginario politico greco antico e l'immaginario politico moderno».

Από το ξεκίνημα του 21ου αιώνα μέχρι και σήμερα, οι θεσμοί του δημοσίου δικαίου μετασχηματίζονται για να απαντήσουν στην πρόκληση των συνθηκών της οικονομικής και πολιτισμικής παγκοσμιοποίησης και να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις των μεταμοντέρνων κοινωνιών. Γιατί λοιπόν να ασχοληθούμε με το αρχαίο ελληνικό κοινωνικό και πολιτικό φαντασιακό και να το συγκρίνουμε με το αντίστοιχο σύγχρονο; Γιατί απλούστατα, η κοινωνική-πολιτική δημιουργία που συντελείται με την θέσμιση της Δημοκρατίας, με πρωταγωνιστή την ίδια την αρχαία ελληνική κοινωνία (ως «θεσμίζουσα εξουσία»), δεν έχει ηλικία∙ είναι επ’αόριστον επίκαιρη και είναι πάντα σύγχρονη. Πρόκειται για μια κοινωνική-πολιτική ιστορική δημιουργία που προσφέρει σε εμάς, σήμερα, τη δυνατότητα να μελετήσουμε πλήθος κοινωνιολογικών και πολιτικών στοιχείων σχετικά με τη θέσμιση της Δημοκρατίας που, εκτός από επίκαιρα, μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμη πηγή έμπνευσης και ιδεών γα όλες τις κοινωνίες, σε όλες τις εποχές.

Γνώσεις: Κάθε κοινωνία θεσμίζει (και δεν μπορεί να ζήσει αν δεν θεσμίσει), μια «ρητή εξουσία» και μια «λειτουργία διακυβέρνησης», στις οποίες αντιστοιχίζεται η έννοια του «πολιτικού». Με την σειρά του, το «πολιτικό» (εξουσία + διακυβέρνηση) θεσμίζει αρχές, οι οποίες, σύμφωνα με την βεμπεριανή σκέψη, μπορούν να εκφέρουν, ρητά, κατηγορηματικά και έμπρακτα, κυρώσιμα αποτελέσματα. Στόχος του μαθήματος είναι να διευρύνει τις γνώσεις των φοιτητών σχετικά με την φύση της «ρητής εξουσίας» και της «λειτουργίας της διακυβέρνησης» (του «πολιτικού»), οι οποίες στηρίζονται, κυρίως, όχι στον καταναγκασμό (που υπάρχει σχεδόν πάντα), αλλά στην νομιμοποίησή τους, δηλ στην εσωτερίκευση των φαντασιακών σημασιών (τις οποίες θεσμίζει η εκάστοτε κοινωνία) από τα κοινωνικά κατασκευασμένα άτομα. Στόχος επίσης είναι, κατά τη διαχρονική κοινωνιολογική διερεύνηση των θεσμών, η κατανόηση της θεμελιώδους διάκρισης μεταξύ της υφιστάμενης συντριπτικής πλειοψηφίας των ετερόνομων κοινωνιών της ιστορίας (όπου ο νόμος θεσμίζεται από έναν/ ή από κάτι έτερον) και της ρήξης (ιστορική «δημιουργία») που επέρχεται από δύο περιπτώσεις κοινωνιών, στο πλαίσιο των οποίων ξεπροβάλλει η ιδέα της αυτόνομης κοινωνίας (όπου πηγή του νόμου είναι η ίδια η κοινωνία). Οι δύο αυτές περιπτώσεις αντιπροσωπεύουν: 1. - την Αρχαία Ελλάδα (από τον Η’ μέχρι τον Ε’ και Δ’ αιώνα), η οποία αποτελεί, παγκόσμια, το κορυφαίο και γονιμοποιό παράδειγμα της θέσμισης μιας αυτόνομης κοινωνίας, στο πλαίσιο της οποίας –δεν είναι τυχαίο- συντελείται προοδευτικά η εγκαθίδρυση της φιλοσοφίας και η θέσμιση της δημοκρατικής κοινωνίας. 2. - την Δυτική Ευρώπη (από την πρώτη Αναγέννηση και μετά) και τις κοινωνίες που επηρεάστηκαν από αυτήν. Ιδιαίτερη έμφαση, κατά την διάρκεια του μαθήματος, δίνεται στην έννοια της ρήξης, που ως ιστορική «δημιουργία», συνεπιφέρει την ανατροπή του κλεισίματος των σημασιών, εγκαθιδρύοντας ταυτόχρονα την περίφημη «αρχή της αμφισβήτησης»∙ αναπτύσσοντας την ικανότητα αμφισβήτησης των κληρονομημένων θεσμών και των παραδοσιακών κοινωνικών παραστάσεων, η (αρχαία ελληνική) κοινωνία έρχεται σε ριζική ρήξη με το ετερόνομο προϋφιστάμενο σύστημα και δημιουργεί ένα άνοιγμα απεριόριστου προβληματισμού. Η Αρχαία Ελλάδα, λοιπόν. Το αρχαίο ελληνικό πολιτικό φαντασιακό και η θέσμιση της Δημοκρατίας, ως παγκόσμιο παράδειγμα ιστορικής «δημιουργίας». Και ο σημερινός κόσμος; Οι σύγχρονοι θεσμοί εξουσίας και διακυβέρνησης; Το σύγχρονο πολιτικό φαντασιακό; Στο πλαίσιο αυτό γεννώνται τρία κύρια ερωτήματα, γύρω από τα οποία το μάθημα καλείται να προβληματιστεί και να δώσει απαντήσεις. 1. - Κατ’αρχήν, γιατί (πολιτικό) «φαντασιακό»; Γιατί οι διάφορες μορφές κοινωνίας που συναντάμε στον χώρο και τον χρόνο, ορίζονται ουσιαστικά από την φαντασιακή δημιουργία. Ο άνθρωπος (όπως και η εκάστοτε μορφή κοινωνίας την οποία θεσμίζει), πρώτα δημιουργεί μια φαντασιακή παράσταση για κάτι και μετά επιτυγχάνει να το δημιουργήσει και να το εγκαθιδρύσει στην πραγματικότητα (χαρακτηριστικά παραδείγματα οι φαντασιακές παραστάσεις στα μυθιστορήματα του Ιούλιου Βερν που πραγματοποιήθηκαν μεταγενέστερα). 2. - Είναι το «φαντασιακό» εννοιολογικά ταυτόσημο με το φανταστικό; Ασφαλώς και όχι. Σύμφωνα μάλιστα με την καστοριαδική σκέψη, το «φαντασιακό» δεν είναι ούτε φανταστικό, ούτε πλασματικό, αλλά ανάδυση νέων μορφών και εγκαθίδρυσή τους «όχι καθοριζόμενη, αλλά καθορίζουσα∙ εγκαθίδρυση απρόκλητη, που δεν μπορεί να αναλυθεί με βάση μια εξήγηση αιτιώδη, λειτουργική ή έστω έλλογη». 3. – Γιατί αρχαίο ελληνικό και νεότερο πολιτικό φαντασιακό; Γιατί η συγκριτική μελέτη της πολιτικής θέσμισης, στον χώρο και τον χρόνο, συμβάλλει στην πληρέστερη κατανόηση των θεσμικών φαινομένων του παρόντος. Αναμετρώντας τις φαντασιακές παραστάσεις του πολιτικού χώρου και τους θεσμούς δημοσίου δικαίου στην αρχαία ελληνική κοινωνία με το αντίστοιχο «πολιτικό» και το αντίστοιχο δημόσιο δίκαιο των σύγχρονων κοινωνιών, διαπιστώνουμε την απόσταση ανάμεσα σε δύο κοινωνικο-πολιτικές αντιλήψεις θέσμισης του δημόσιου χώρου∙ το αντικείμενο αυτής της συγκριτικής προσέγγισης αποτελεί ευρύ πεδίο διαλόγου στο πλαίσιο του μαθήματος, με στόχο την ενίσχυση της κριτικής σκέψης των φοιτητών.

Δεξιότητες & Ικανότητες: Σύμφωνα με την βινταλνακεϊκή σκέψη, «ο διάλογος με το παρελθόν προϋποθέτει πάντα μια αφετηρία από το παρόν». Όχι μόνο μια αφετηρία, προσθέτουμε εμείς, αλλά και την διαμόρφωση, μέσω του παρόντος, ενός χωροχρονικού σταυρoδρομιού όπου, συντίθενται, γεννιούνται και αναδύονται νέες ιδέες και έννοιες, νέες μορφές, νέες φαντασιακές παραστάσεις προς όφελος του σήμερα. Το μάθημα στοχεύει, λοιπόν, στην ενίσχυση των δεξιοτήτων των φοιτητών ως προς την χωροχρονική συγκριτική ανάλυση και μελέτη των θεσμών, στην ικανότητα σύνθεσης των επιστημονικών ευρημάτων και μεταφερσιμότητας των νέων αναδυομένων μορφών στις ανάγκες του παρόντος, με στόχο την ανάδυση νέων φαντασιακών παραστάσεων για την θεσμική αναζωογόνηση και τον δημοκρατικό εμπλουτισμό των δημοσίων θεσμών. Τέλος, οι στόχοι του μαθήματος, το πλούσιο και διεπιστημονικό περιεχόμενό του που διακλαδώνεται μέσα στο εύρος του χωροχρόνου, καθώς και η χρήση παιδαγωγικών εργαλείων που στηρίζονται στο διάλογο και την διάδραση, διαμορφώνουν ένα εκπαιδευτικό πλαίσιο εγκαθίδρυσης μιας γόνιμης μαθησιακής διεργασίας.

Αναζήτηση, συγκριτική ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών

Βιβλιογραφική επισκόπηση σε ελληνικό και διεθνές περιβάλλον

Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις

Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον

Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών

Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα

Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον

Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη

Λήψη αποφάσεων

Αυτόνομη & ομαδική εργασία

Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου και ισότητας

Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής

Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.

Τίτλος ενότητας

Επισήμανση: Η ενδεικτική θεματολογία που ακολουθεί οργανώνεται σε πέντε (5) επί μέρους θεματικές ενότητες. Η πρώτη και η τελευταία (η πέμπτη) θεματική ενότητα αποτελούνται από μία (1) εβδομάδα διδασκαλίας η κάθε μία. Η δεύτερη και η τρίτη θεματική ενότητα αποτελούνται από δύο (2) εβδομάδες διδασκαλίας η κάθε μία. Τέλος, η τέταρτη θεματική ενότητα αποτελείται από επτά (7) εβδομάδες διδασκαλίας. (Σύνολο: 13 εβδομάδες διδασκαλίας).

1η θεματική ενότητα (1 εβδομάδα διδασκαλίας):

1η εβδομάδα διδασκαλίας:

– ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ: ΑΠΟ ΤΟ ΤΟΠΙΚΟ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΟ, ΣΕ ΕΝΑ ΔΙΚΤΥΩΜΕΝΟ «ΠΛΑΝΗΤΙΚΟ ΧΩΡΙΟ», ΣΕ ΕΝΑ ΝΕΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ, ΣΕ ΕΝΑ ΝΕΟ ΧΩΡΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ, …..

2η θεματική ενότητα (2 εβδομάδες διδασκαλίας):

2η εβδομάδα διδασκαλίας:

– ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ, Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΙΣ: ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ, ΓΑΛΛΙΚΗ, ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ, ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΗ.

3η εβδομάδα διδασκαλίας:

– ΟΙ ΠΡΟΔΡΟΜΟΙ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΣΤΟΧΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΘΕΜΕΛΙΩΤΕΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ: ΑΠΌ ΤΟΝ ΗΡΟΔΟΤΟ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ.

3η θεματική ενότητα (2 εβδομάδες διδασκαλίας):

4η εβδομάδα διδασκαλίας:

– ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ, ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΘΕΣΜΩΝ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΟΙΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΦΑΝΤΑΣΙΑΚΟΥ.

5η εβδομάδα διδασκαλίας:

- ΦΑΝΤΑΣΙΑ, ΦΑΝΤΑΣΙΑΚΟ, ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ, ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ

4η θεματική ενότητα (7 εβδομάδες διδασκαλίας):

6η εβδομάδα διδασκαλίας:

– Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΩΣ ΘΕΣΜΙΖΟΥΣΑ ΕΞΟΥΣΙΑ.

7η εβδομάδα διδασκαλίας:

– Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗΣ

8η εβδομάδα διδασκαλίας:

- Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΑΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ, ΚΛΕΙΔΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΧΩΡΙΚΩΝ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΩΝ

9η εβδομάδα διδασκαλίας:

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ – ΟΙ ΦΑΝΤΑΣΙΑΚΕΣ ΣΗΜΑΣΙΕΣ

10η εβδομάδα διδασκαλίας:

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ

11η εβδομάδα διδασκαλίας:

Η ΑΥΤΟΘΕΣΜΙΣΗ

12η εβδομάδα διδασκαλίας:

Ο ΔΗΜΟΣ

5η θεματική ενότητα (1 εβδομάδα διδασκαλίας):

13η εβδομάδα διδασκαλίας:

ΣΥΝΘΕΣΗ: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΦΑΝΤΑΣΙΑΚΟΥ ΜΕ Τ0 ΝΕΟΤΕΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΦΑΝΤΑΣΙΑΚΟ

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

.

Γλώσσα Αξιολόγησης: Ελληνική

Τύπος αξιολόγησης: Διαμορφωτική και Συμπερασματική

Εξέταση: Γραπτή τελική εξέταση με ερωτήσεις ανάπτυξης για την αξιολόγηση γνώσεων θεωρίας σε ποσοστό 100% ή σε ποσοστό 75% του βαθμού + 25% από την εκπόνηση εργασίας ή, σε ειδικές περιπτώσεις, με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής σε ποσοστό 100% ή σε ποσοστό 75% του βαθμού + 25% από την εκπόνηση εργασίας. (Διαμορφωτική, Συμπερασματική Αξιολόγηση)

Εργασία: Κατά περίπτωση, γραπτή εργασία για την αξιολόγηση επιστημονικών μεθόδων έρευνας πεδίου (SWOT ANALYSIS, κ.α.) και εκπόνησης επιστημονικής έρευνας. Ο βαθμός συνυπολογίζεται (σε ποσοστό 25%) εφόσον ο τελικός βαθμός του γραπτού στις εξετάσεις είναι προβιβάσιμος. (Διαμορφωτική, Συμπερασματική Αξιολόγηση)

Κριτήρια αξιολόγησης: Εξέταση - Κατανόηση εννοιών και μεθόδων η οποία προκύπτει από την ορθή χρήση της επιστημονικής ορολογίας, καθώς και από τον βαθμό επιστημονικής εμβάθυνσης και ορθής επιστημονικής τεκμηρίωσης της απάντησης. Εργασία – Ορθή αναζήτηση, επιλογή, αξιολόγηση και αξιοποίηση αξιόπιστων επιστημονικών πηγών. Ορθή χρήση θεμελιωδών μεθοδολογικών κανόνων συγγραφής μιας επιστημονικής εργασίας. Εμπεριστατωμένη ανάλυση και συγκριτική επισκόπηση επιστημονικών εννοιών και δεδομένων. Τεκμηριωμένη εξαγωγή επιστημονικών συμπερασμάτων με χρήση μεθόδων παραγωγικής συλλογιστικής.

Ανάρτηση κριτηρίων: Πάντα προσβάσιμα στην σελίδα του μαθήματος στο e-class και επισήμανση προς τους φοιτητές με σχετικές ανακοινώσεις κατά τη διάρκεια του εξαμήνου.