ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ:

Σκοπός του μαθήματος είναι ο φοιτητής να κατανοήσει το ιστορικό βάθος της συγκρότησης των διαφόρων πολιτικών, διοικητικών, οικονομικών ή κοινωνικών θεσμών του ελληνικού κράτους στους δύο αιώνες της σύγχρονης ιστορίας του και να αντιλαμβάνεται τις ιστορικές συνέχειες και τις τομές, οι οποίες διέπουν και εντέλει διαμορφώνουν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα τους στο παρόν.

Ολοκληρώνοντας την παρακολούθηση του μαθήματος οι φοιτητές θα έχουν αποκτήσει:

Γνώσεις: α) Των πιο σημαντικών ιστορικών γεγονότων και φαινομένων του ελληνικού 19ου και 20ού αιώνα και των αντικρουόμενων, πολλές φορές, ερμηνειών τους, β) Των πιο σημαντικών ιστορικών συνεχειών και ασυνεχειών της νεότερης και της σύγχρονης ελληνικής πολιτικής ιστορίας.

Δεξιότητες: α) Να συζητούν τις διάφορες όσο και διαφορετικές μεταξύ τους ιστοριογραφικές προσεγγίσεις του παρελθόντος, β) Να εκπονούν εργασίες σχετικές με όλα τα προηγούμενα.

Ικανότητες: α) Να περιγράφουν τις σημαντικότερες κοινωνικές, πολιτισμικές και πολιτικές εξελίξεις που διαμόρφωσαν την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας τον 19ο και 20ό αιώνα, β) Να εξετάζουν και να αναλύουν την ατομική και συλλογική δράση στην ιστορική της συνάφεια, γ) Να παράγουν επιχειρήματα με τα οποία θα εξηγούν τα γεγονότα και τις εξελίξεις, τις αιτίες τους, τα αποτελέσματά τους και τις μακροπρόθεσμες συνέπειές τους, δ) Να κατανοούν τις επιπτώσεις της μετεξέλιξης του ελληνικού κράτους στο διοικητικό φαινόμενο.

Αυτόνομη εργασία

Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον

Σεβασμός στη διαφορετικότητα και την πολυπολιτισμικότητα

Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής

Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

1.      Προεπαναστατικοί θεσμοί και κοινωνική διαστρωμάτωση του ορθόδοξου μιλλέτ στην οθωμανική αυτοκρατορία

2.      Οι Έλληνες δημιουργούν το έθνος τους: Επανάσταση του 1821, πολεμικά γεγονότα, κοινωνικές συγκρούσεις και Συντάγματα την περίοδο του αγώνα της ανεξαρτησίας

3.      Οι Έλληνες δημιουργούν το κράτος τους: Η καποδιστριακή περίοδος (1827-1831) (το συγκεντρωτικό πρότυπο διοίκησης του κυβερνήτη Ι. Καποδίστρια και οι συγκρούσεις με τις ισχυρές τοπικές εξουσίες)

4.      Η περίοδος της απόλυτης μοναρχίας (1833-1843): Θεσμοί του ελληνικού βασιλείου την περίοδο της Αντιβασιλείας και του Όθωνα

5.      Συνταγματική μοναρχία (1843-1862): Φατρίες, κόμματα και Μ. Δυνάμεις ως την εκθρόνιση του Όθωνα

6.      Πολυκομματισμός και αστάθεια (1862-1882): ο παρεμβατικός ρόλος του στέμματος

7.      Ο τρικουπικός εκσυγχρονισμός και η μεταρρύθμιση του κράτους (1882-1893)

8.      Το πολιτικό σύστημα σε κρίση (1893-1909)

9.     A. Βενιζελισμός – εθνικός διχασμός και διπλασιασμός της Ελλάδας (1909-1924)

B. Περιχαράκωση και εθνική ανασυγκρότηση (1924-1936)

10.  Δικτατορία Μεταξά – Ελληνό-ιταλικός πόλεμος – κατοχή – εμφύλιος πόλεμος (1936-1949)

11.  Το μεταπολεμικό πλέγμα εξουσίας στο σύστημα της ελεγχόμενης δημοκρατίας που εγκαθιδρύεται μετά το τέλος της κατοχής και του εμφυλίου  (1946-1967)

12.  Η δικτατορία των Συνταγματαρχών και το κυπριακό ζήτημα (1967-1974)

13. Μεταπολίτευση: εκδημοκρατισμός και αντιφάσεις της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας (1974-2010)

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

.

Γλώσσα Αξιολόγησης: Ελληνική

Τύπος αξιολόγησης: Συμπερασματική

Μορφή αξιολόγησης: Ερωτήσεις Ανάπτυξης δοκιμίων (60% του βαθμού) - ερωτήσεις σύντομης απάντησης (20%) – εκπόνηση γραπτής εργασίας με δημόσια παρουσίαση (20%)

Κριτήρια αξιολόγησης: Κατανόηση εννοιών και μεθόδων η οποία προκύπτει από την επάρκεια και την εννοιολογική πληρότητα των απαντήσεων

Τα κριτήρια είναι προσβάσιμα στην ρουμπρίκα «Πληροφορίες μαθήματος-Τρόποι αξιολόγησης / εξέτασης» στην ιστοσελίδα του μαθήματος.

Προτεινόμενο σύγγραμμα:

Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος, Φάσεις και αντιφάσεις του ελληνικού κράτους στον 20ό αι., 1910-2001, εκδ. Εστία, 2019.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (με αλφαβητική σειρά)

Θ. Βερέμης, Ο στρατός στην ελληνική πολιτική. Από την Ανεξαρτησία έως τη Δημοκρατία, Κούριερ Εκδοτική, Αθήνα 2000

Γ. Βούλγαρης, Η Ελλάδα της Μεταπολίτευσης. Σταθερή δημοκρατία σημαδεμένη από τη μεταπολεμική ιστορία, 1974-1990, Θεμέλιο, Αθήνα 2001

D. Close, Ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος, 1943-1950. Μελέτες για την πόλωση, Φιλίστωρ, Αθήνα 1997

Στ. Δαμιανάκος, Από τον χωρικό στον αγρότη. Η ελληνική αγροτική κοινωνία απέναντι στην παγκοσμιοποίηση, Εξάντας-Ε.Κ.Κ.Ε., Αθήνα 2002

Γ. Δερτιλής, Κοινωνικός μετασχηματισμός και στρατιωτική επέμβαση, 1880-1909, Εξάντας, Αθήνα 1985

G. Herring, Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα, 1821-1936, τόμοι 2, Μ.Ι.Ε.Τ. 2004

E.J. Hobsbawm, Η εποχή των Επαναστάσεων, 1789-1848, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1992

E.J. Hobsbawm, Η εποχή του Κεφαλαίου, 1848-1875, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1994

E.J. Hobsbawm, Η εποχή των Αυτοκρατοριών, 1875-11914, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 2000

E.J. Hobsbawm, Η εποχή των Άκρων, 1914-1991. Ο σύντομος εικοστός αιώνας, Θεμέλιο, Αθήνα 1997

Γ.Θ. Μαυρογορδάτος – Χρ. Χατζηιωσήφ (επιμ.), Βενιζελισμός και αστικός εκσυγχρονισμός, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 1992

Β. Παναγιωτόπουλος (επιμ.), Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, 1770-2000, τόμοι 10, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2003

J.P. Petropoulos, Πολιτική και συγκρότηση στο ελληνικό βασίλειο (1833-1843), τόμοι 2, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1986

Ν. Offenstadt (επιμ.), Οι λέξεις του ιστορικού. Έννοιες κλειδιά στη μελέτη της ιστορίας, Κέδρος, Αθήνα 2007

Ε. Σκοπετέα, Το «Πρότυπο Βασίλειο» και η Μεγάλη Ιδέα. Όψεις του εθνικού προβλήματος στην Ελλάδα (1830-1880), εκδόσεις Πολύτυπο, Αθήνα 1988